Kodeks postępowania administracyjnego w nowym kształcie
1 czerwca 2017 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 935), która wprowadza do Kodeksu postępowania administracyjnego szereg zmian odnoszących się do sposobu procedowania spraw z zakresu administracji publicznej. Zmiany te nie obowiązują jednak – w myśl art. 16 tej ustawy – w przypadku postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem jej wejścia w życie ostateczną decyzją lub postanowieniem, z wyjątkiem przepisów nowego rozdziału 5a dot. mediacji, która jest dobrowolna i może być przeprowadzana, jeżeli pozwala na to charakter sprawy.
Jednym z celów wprowadzonych zmian jest przyspieszenie załatwiania przez organy administracji publicznej spraw należących do ich właściwości. Służyć ma temu obowiązek rozpatrzenia środka zaskarżenia na bezczynność organu lub przewlekłość postępowania w terminie 7 dni od jego otrzymania przez właściwy organ, prawo do zrzeczenia się odwołania, wybór organu, który winien przeprowadzić dodatkowe postępowanie wyjaśniające, a także możliwość tzw. milczącego załatwiania spraw oraz postępowanie uproszczone.
Milczące załatwienie sprawy (rozdział 8a), ograniczone jest jednak do sytuacji przewidzianych w konkretnych przepisach szczególnych (tak samo jak w przypadku postępowania uproszczonego – rozdział 14). Ustawa o broni i amunicji czy ustawa o ochronie osób i mienia nie przewidują żadnej z tych możliwości. Ponadto, przepisów dot. milczącego załatwiania spraw nie stosuje się do postępowań prowadzonych w trybach nadzwyczajnych.
Nowe przepisy wprowadzają dotychczas nieznane w Kpa pojęcie prawomocności decyzji, która odnosi się do decyzji ostatecznych, których nie można zaskarżyć do sądu. Nowością jest też jednoznaczne określenie, że w przypadku gdy koniec terminu do wykonania czynności przypada na sobotę lub dzień uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą. Na organy administracji nałożony został również obowiązek bardziej szczegółowego pouczania stron o ich uprawnieniach w zakresie zaskarżania rozstrzygnięć do sądów. Nie wystarczy obecnie zawrzeć w pouczeniu informacji o prawie do wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi do sądu administracyjnego (w zależności od charakteru sprawy), należy także wskazywać wysokość opłaty (wpisu) lub podstawę do ich wyliczenia, a ponadto możliwość ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy.
Omawiana nowela wprowadza do Kodeksu postępowania administracyjnego nowe przepisy dot. administracyjnych kar pieniężnych, które nakłada organ administracji publicznej w drodze decyzji, w następstwie naruszenia prawa polegającego na niedopełnieniu obowiązku albo naruszeniu zakazu ciążącego na osobie fizycznej, osobie prawnej albo jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej. Karę tę należy odróżnić od grzywny, o której mowa w art. 88 § 1 Kpa (z tytułu nieusprawiedliwionego niestawiennictwa lub niewykonania wezwania organu).
Nowością są ponadto przepisy o europejskiej współpracy administracyjnej, odnoszące się do udzielania pomocy organom innych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz organom administracji Unii Europejskiej, jeżeli przepisy prawa UE tak stanowią i na zasadach określonych w tych przepisach. Pomoc obejmuje w szczególności udostępnianie informacji o okolicznościach faktycznych i prawnych oraz wykonywanie czynności procesowych w ramach pomocy prawnej i ma być udzielana z urzędu albo na wniosek zainteresowanego podmiotu.
(Biuro Prewencji KGP)