Przemoc w "czterech ścianach"
Ponad 7.800 razy interweniowali stołeczni policjanci w sprawach dotyczących przemocy w rodzinie. Ogółem pokrzywdzonych przestępstwami "czterech ścian" zostało ponad 10 tysięcy osób. Liczby te z roku na rok są coraz większe. Olbrzymia jest też skala problemu. W jaki sposób go rozwiązać dyskutują uczestnicy zorganizowanej przez Komendę Stołeczną Policji międzynarodowej konferencji " Przerwać zmowę milczenia" - policjant pierwszego kontaktu sprzymierzeńcem ofiar przestępstw "czterech ścian".
Bicie, krzyki, awantury, znęcanie fizyczne i psychiczne – to tajemnica wielu polskich rodzin. "O tym, co dzieje się w domu nie powinno mówić się na zewnątrz", "To jest sprawa rodzinna", "Przecież nie mamy się gdzie podziać i tak będziemy mieszkać dalej razem, a mówienie o tym głośno pogorszy tylko naszą sytuację" – niejednokrotnie w taki właśnie sposób ofiary przestępstw znęcania się tłumaczą fakt niezgłaszania przestępstw. Niejednokrotnie ukrywane przez wiele lat wychodzą na światło dzienne dopiero wówczas, gdy dochodzi do tragedii. Wtedy to opinia publiczna dowiaduje się, że w otoczeniu innych ludzi, w klatce bloku zamieszkałej przez kilka rodzin niemiłosiernie katowano dziecko, znęcano się nad matką, pobito ze skutkiem śmiertelnym starszą osobę. Pokazuje się tragiczną sytuację ofiar, mówi się o sprawcach, ale brakuje świadków. Okazuje się, że nikt nic nie widział, nikt nic nie słyszał, nikt nic nie podejrzewał. Nie są to sprawy pojedyncze, incydentalne przypadki, obok których można przejść obojętnie. Właśnie to, co najgorsze w takich sprawach to obojętność innych i niczym nieuzasadniony strach, które to są sprzymierzeńcami przemocy w rodzinie.
W 2005 rokustołeczni policjanci przeprowadzili 7.819 interwencji domowych dotyczących przemocy w rodzinie. Rok wcześniej takich interwencji było 6.604, zaś w 2003 r.
W 2005 roku, spośród wszystkich 7.776 sprawców przemocy domowej, aż 91,9% stanowią mężczyźni, 7,8% - kobiety, a 0,1% - to nieletni. Z analizy spraw wynika także, że zdecydowana większość sprawców była pod wpływem alkoholu (69,4%).
Przestępstwo "czterech ścian" dotyka różne rodziny, zarówno te biedne, patologiczne, w których alkohol jest na porządku dziennym, jak i te bogate, tzw. "dobre domy", po których nikt by się tego nie spodziewał. Ofiary tych przestępstw nie potrafią odnaleźć się w takiej sytuacji, nie wiedzą, co mają robić, do kogo się zwrócić o pomoc. Liczą na to, że to, co je spotkało jest tylko incydentem, który już się nie powtórzy. Strach, lęk miesza się ze wstydem, z mrzonkami o świetlanej przyszłości rodziny, w której wydarzyło się jedynie "coś niepokojącego".
Wiele ofiar zgłaszających przestępstwo przemocy domowej, po kilku dniach wycofuje się ze swoich zeznań. Nie chce uczestniczyć w kolejnych czynnościach, nie chce ścigania sprawców, tłumacząc to "miłością do partnera", "wiarą w poprawę sytuacji", "brakiem wiary w to, że można żyć inaczej – lepiej". Niestety zazwyczaj takie osoby, po pewnym czasie ponownie zgłaszają przestępstwo, ponownie żądają ścigania, po czym ponownie się z tego wycofują.
Z myślą o ofiarach przestępstwa "czterech ścian" Policja podjęła próbę stworzenia systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, starając się zaangażować w to wszystkie podmioty zainteresowane tą problematyką. Sześć lat temu wdrożono procedurę tzw. "Niebieskiej Karty", która oprócz zagadnień związanych z rejestracją samego przestępstwa, rejestracją śladów jego popełnienia ukierunkowana jest na pomoc ofiarom przemocy w rodzinie w zakresie informacji prawnej oraz możliwości dalszej pomocy u innych instytucji, w zakresie motywowania ofiar do żądania ochrony swoich praw oraz ułatwienia dzielnicowemu prowadzenia działań prewencyjnych wobec rodziny, w której dochodzi do przemocy.
Elementem ważnym, wpisanym w procedurę jest tworzenie lokalnych systemów pomocy ofiarom przy współpracy różnych osób, instytucji i organizacji, analiza i informacja o zagrożeniu przemocą. Warto w tym miejscu podkreślić, że w Komendzie Stołecznej Policji w lutym ubiegłego roku otwarto pierwsze w Polsce Policyjne Centrum do Walki z Przemocą w Rodzinie, mieszczące się w Komendzie Powiatowej w Wołominie.
Partnerami Policji w przypadku udzielania wsparcia i pomocy ofiarom przemocy, są: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia", Centra Pomocy Rodzinie, Centra Interwencji Kryzysowej, Gminne i Miejskie Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Centra Pomocy Psychologicznej, Placówki Służby Zdrowia, Rady Gmin i Powiatów, Pełnomocnicy ds. Uzależnień działający przy Urzędach Miast i Gmin, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Komitet Ochrony Praw Dziecka, Sądy Rodzinne i Nieletnich, Prokuratury, Ośrodki Pomocy Społecznej, Punkty Konsultacyjno-Informacyjne dla ofiar przemocy w rodzinie.
W 2005 roku policjanci stołeczni wszczęli 2.539 postępowań przygotowawczych związanych z procedurą Niebieskiej Karty, z czego najwięcej, bo aż 1.518 dotyczyło znęcania się nad rodziną, 480- gróźb karalnych. W 1.502 przypadkach informacje o przemocy w rodzinie przesłano do ośrodków pomocy społecznej. 2.367 razy o problemie informowano gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, 171 informacji przekazano placówkom służby zdrowia, 231 – placówkom szkolno-wychowawczym, 512 – organizacjom pozarządowym.
Zacieśnianie współpracy i koordynacja działań podejmowanych przez różne podmioty, w oparciu o posiadane przez Policję informacje przyczynia się do poprawy efektywności tych działań dla naszego wspólnego dobra.
Problematyka przemocy w rodzinie jest przewodnim tematem zorganizowanej przez Komendę Stołeczną Policji międzynarodowej konferencji „Przerwać zmowę milczenia - policjant pierwszego kontaktu sprzymierzeńcem ofiar przestępstw czterech ścian”.