Nowy projekt w ramach INTERREG VA - Aktualności - Policja.pl

Celem projektu jest zwalczanie przestępczości terrorystycznej o charakterze transgranicznym poprzez wspólne działania genetycznych laboratoriów kryminalistycznych Polski i Niemiec. W dniach 20 – 21 marca br. w Międzyzdrojach zorganizowano konferencję otwierającą projekt, w której uczestniczą przedstawiciele podmiotów zaangażowanych w jego realizację.

Kryminalistyczne badania DNA są z powodzeniem wykorzystywane do identyfikacji osobniczej w przypadku przestępstw kryminalnych oraz podczas identyfikacji zwłok i szczątków ludzkich. Rozwój technologii badawczej oraz metod interpretacji wyników badań i analizy statystycznej powoduje, iż opinia biegłego z zakresu badań genetycznych jest naukowym środkiem dowodowym o znacznie ograniczonym poziomie subiektywizmu. Czułość metod badawczych pozwala na oznaczenie profilu DNA, nawet z niewielkiej liczby komórek, które zostały naniesione na powierzchnię materiału dowodowego w wyniku kontaktu osoby z przedmiotem. Co więcej, metody analizy statystycznej umożliwiają obliczenia, na podstawie, których możliwa będzie identyfikacja osobnicza nawet wtedy, gdy uzyskano niepełne układy cech polimorficznych DNA.

Wymienione cechy badań genetycznych, a więc ich naukowy charakter, czułość oraz analiza wyników oparta na obiektywnym fundamencie matematycznym predysponuje je do wykorzystania podczas procesu dowodzenia o sprawstwie przestępstwa o charakterze terrorystycznym, a także umożliwia wiarygodną identyfikację ofiar zamachu terrorystycznego.

Istniejące w Europie zagrożenie zamachami terrorystycznymi wymusza konieczność podjęcia odpowiednich działań zapobiegawczych. Ich podstawą jest wypracowanie jednolitego sposobu postępowania w celu identyfikacji kryminalistycznej sprawcy przestępstwa oraz wdrożenie do praktyki istniejących procedur identyfikacji ofiar dokonanego aktu terroru.

Ze względu na położenie geograficzne Szczecina (bliskość granicy państwowej) jest wysoce prawdopodobne, iż przestępstwa o charakterze terrorystycznym będą miały charakter transgraniczny. Potwierdza to zamach terrorystyczny w Berlinie dokonany 19 grudnia 2016 roku. W procesie identyfikacji ofiar brały udział jednostki policji niemieckiej oraz polskiej. Po zakończeniu czynności procesowych został przeprowadzony audyt, którego celem było zdefiniowanie przyczyn problemów, które wpływały na sposób wykonania badań oraz przekazywania wyników pomiędzy stroną polską i niemiecką.

Wnioski: konieczność wypracowania procedur w zakresie wspólnych, transgranicznych działań badawczych oraz procesowych
Wynikiem prac oceniających były następujące zalecenia: konieczne jest zdiagnozowanie i zdefiniowanie różnic pomiędzy systemami prawnymi Niemiec i Polski, które dotyczą między innymi środków dowodowych, w dalszej kolejności przeprowadzenie procesu unifikacyjnego w zakresie stosowanych metod badawczych oraz ich analizy statystycznej i wypracowanie algorytmu wspólnych działań procesowych.

Transgraniczny zespół laboratoryjny
Aby zrealizować ww. zalecenia konieczne było stworzenie transgranicznego zespołu laboratoryjnego, składającego się z równorzędnych partnerów o precyzyjnie określonych zadaniach do wykonania. W skład międzynarodowego zespołu badawczego weszli: prokuratorzy i policjanci z Polski i Niemiec, biegli z zakresu badań genetycznych oraz personel pomocniczy z kryminalistycznych laboratoriów policyjnych Polski i Niemiec, a także z Zakładu Genetyki Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, naukowcy wyspecjalizowani w polskiej i niemieckiej procedurze karnej z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, a także eksperci z Wydziału Biologii Uniwersytetu Szczecińskiego.

W wyniku działania interdyscyplinarnego zespołu możliwa będzie dywersyfikacja badań i wymiana wyników analiz, co będzie skutkowało skróceniem czasu wykonywania ekspertyz kryminalistycznych zakończonych wydaniem opinii biegłego, która będzie spełniała warunki umożliwiające włączenie jej w poczet dowodów zarówno w postępowaniu prowadzonym w Polsce, jak i w Republice Federalnej Niemiec.

Działania planowane w Projekcie mają charakter naukowo – dydaktyczny. Są czynnościami eksperymentalnymi, w wyniku których powstanie jednolity algorytm postępowania obejmujący nie tylko elementy badań genetycznych, ale także aspekty legalne. Ponadto wypracowane zostaną sposoby przekazywania partnerom danych wrażliwych (np. profili DNA) pomiędzy laboratoriami kryminalistycznymi partnerów zaangażowanych.

W przedsięwzięciu główny nacisk zostanie położony na wymianę doświadczeń, w przeprowadzonych w ramach konferencji, seminariów, warsztatów z zakresu badań genetycznych oraz ćwiczeń praktycznych: symulacji, o wysokim poziomie realizmu, ataku terrorystycznego.

Zakupiony na potrzeby Projektu sekwenator genetyczny AB 3500 jest nowoczesnym wyspecjalizowanym urządzeniem analitycznym służącym do oznaczenia profili DNA w wyniku procesu elektroforezy-ostatniego etapu procesu badań genetycznych. Uzyskane za jego pomocą wyniki badań prowadzą do identyfikacji indywidualnej osób, które pozostawiły materiał biologiczny zabezpieczony podczas czynności procesowych.

Etapy Projektu:

• W pierwszej fazie realizacji projektu zostaną zdiagnozowane i rozwiązane problemy prawne wynikające z odrębnych uregulowań w procedurach karnych państw partnerskich.

• Następnie biegli z zakresu badań genetycznych z laboratoriów kryminalistycznych partnerów porównają sposób pracy i stosowane metody badawcze. Na tej podstawie zostanie wypracowana jednolita procedura wykonywania badań genetycznych, której poprawność zostanie sprawdzona podczas warsztatów praktycznych.

• Kolejnym etapem będzie ujednolicenie analizy statystycznej wyników badań oraz stworzenie kompatybilnego modelu interpretacji i wnioskowania.

• W końcowej części projektu poruszone zostaną zagadnienia dotyczące systemów zarządzania w laboratoriach i jakości badań w rozumieniu normy ISO 17025.

• Zwieńczeniem działań eksperymentalnych i poznawczych będą ćwiczenia z udziałem służb ratowniczych i porządku publicznego. Możliwe będzie sprawdzenie współdziałania oraz możliwości zabezpieczania śladów kryminalistycznych po rzeczywistej akcji ratowniczo – gaśniczej.

Podmioty uczestniczące w Projekcie:
- Komenda Wojewódzka Policji w Szczecinie

- Urząd Kryminalny Landu Meklemburgii Pomorza – Przedniego

- Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie (Zakład Genetyki Sądowej)

- Uniwersytet Szczeciński (Wydział Prawa i Administracji, Wydział Biologii)

- Prokuratura Okręgowa w Szczecinie

- Centralne Biuro Śledcze Policji w Warszawie / Wydział CBŚP Szczecin - Kriminalkommissariat Rostock

- Staatsanwaltschaft Rostock

- Bundeskriminalamt Kriminaltechnisches Institut Wiesbaden

- Institut für Rechtsmedizin Universitätsmedizin Rostock

- Polizeipräsidium des Landes Brandenburg

Podmioty współpracujące:

- Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego w Szczecinie

- Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Szczecinie

- Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego w Szczecinie

Komitet Monitorujący Programu Współpracy Interreg VA Meklemburgia- Pomorze Przednie/Brandenburgia/ Polska, podczas posiedzenia w dniach 20-21.02.2018 r. podjął uchwałę w sprawie dofinansowania projektu Komendy Wojewódzkiej Policji w Szczecinie INT 110 pn. „ Korelacja identyfikacji i zwalczania transgranicznych powiązań terrorystycznych i przestępczych w obszarze badań genetycznych i informatycznych”. Zatwierdzona wartość dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wynosi 997 929, 89 EURO, całkowita wartość projektu 1 174 034,12 EURO.

(KWP w Szczecinie/kr)