Walka z przestępczością gospodarczą - Aktualności - Policja.pl

W 2024 r. wszczęto 135 861 postępowań przygotowawczych o charakterze ekonomicznym, w których stwierdzono 240 296 przestępstw. W porównaniu do roku 2023 policjanci prowadzili o 4 801 postępowań więcej (w 2023 r. było ich 131 060, a przestępstw stwierdzonych – 226 521). Przestępstwa gospodarcze powodują znaczne straty w mieniu Skarbu Państwa, dlatego jednym z priorytetów policjantów pionu ekonomicznego jest zabezpieczenie u podejrzanych mienia na poczet przyszłych kar i grzywien.

Rok 2024 był pod tym względem rekordowy. W prowadzonych przez Policję sprawach zabezpieczono przedmioty, pojazdy, pieniądze, udziały w spółkach, akcje i nieruchomości o łącznej wartości  3 359 031 618,00 zł, co stanowi ponad 24% wzrost w stosunku do 2023 r., w którym zabezpieczono łącznie 2 701 563 762,00 zł.

Na zaakcentowanie zasługuje także wyższa niż w 2023 r. wartość mienia, które zostało odzyskane w zakończonych postępowaniach przygotowawczych. W 2024 r. w efekcie pracy policjantów odzyskano mienie o wartości 274 860 969,00 zł, co stanowi 18% wzrost w stosunku do 2023 r., w którym odzyskano mienie o łącznej wartości 232 306 425,00 zł.

Ze wszystkich podmiotów, które w zakresie swoich obowiązków mają zadania związane ze zwalczaniem korupcji, Policja jest organem wiodącym i w 2024 zwalczyła 91,68% tego rodzaju przestępstw. Dotyczyły one m.in. przyjmowania i udzielenia korzyści majątkowej lub osobistej albo ich obietnicy, a także płatnej protekcji i fałszu intelektualnego, w celu uzyskania korzyści majątkowej lub osobistej.      

Niezwykle istotną rolę w obszarze przeciwdziałania korupcji odgrywa współpraca z organami ścigania oraz wymiaru sprawiedliwości, organami administracji publicznej, organizacjami społecznymi i przedstawicielami innych podmiotów w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępczości korupcyjnej. Policjanci Biura Zwalczania Przestępczości Ekonomicznej KGP w 2024 r. przeszkolili 1 500 pracowników instytucji i urzędów państwowych tj.: Narodowego Banku Polskiego, Naczelnej Izby Aptekarskiej, Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Głównego Inspektoratu Sanitarnego, Uniwersytetu Warszawskiego i Żandarmerii Wojskowej.   

Także na arenie międzynarodowej realizowano zadania w zakresie wzmocnienia współpracy międzynarodowej w obszarze zwalczania korupcji. Funkcjonariusze Biura Zwalczania Przestępczości Ekonomicznej KGP uczestniczyli w projekcie pn. „Polska pomoc na rzecz Mołdawii. Eliminacja korupcji poprzez zwiększenie potencjału służb zwalczających przestępczość korupcyjną”. Inicjatywa sfinansowana została przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP.

Zgodnie z realizowanymi na podstawie Konwencji CITES działaniami ochrony gatunkowej roślin i zwierząt zagrożonych zaginięciem, w minionym roku wszczęto 66 postępowań przygotowawczych, w których zarzuty usłyszało 14 osób. Działania policjantów obejmowały cały kraj, a efekty możliwe były dzięki dobrej współpracy z ekspertami Krajowej Administracji Skarbowej. Na przypomnienie w tej kwestii zasługują dwie sprawy:  

• pierwsza z nich realizowana była przez stołecznych policjantów, którzy w dwóch galeriach sztuki w Tarnowie i Krakowie zabezpieczyli 230 eksponatów m.in. z kości słoniowej, kłów morsa, koralowców rafotwórczych. W trakcie prowadzonych czynności policjanci ustalili, że właściciel galerii nie posiada wymaganych zezwoleń i świadectw CITES na sprzedaż tego rodzaju okazów. W sumie policjanci wraz z funkcjonariuszami służby celno-skarbowej zabezpieczyli w obu galeriach przedmioty o wartości około 600 tysięcy złotych;
• drugim przykładem skutecznego działania policjantów, było zatrzymanie jednego z wystawców na terenie krakowskich targów zwierząt egzotycznych. Policjanci zabezpieczyli okazy CITES i trofea myśliwskie (m.in. preparaty z zawartością węży boa, pytona, wielu gatunków żółwi, czaszki różnych gatunków zwierząt, elementy ich szkieletów). Zatrzymany posługiwał się przerobioną dokumentacją dotyczącą hodowli, usłyszał zarzuty nielegalnego posiadania trofeów zwierzęcych.

Policjanci pionu ekonomicznego realizowali czynności mające na celu wyeliminowanie procederu nielegalnego gospodarowania odpadami. W 2024 r. przedstawili 130 podejrzanym zarzuty popełnienia przestępstw związanych z nielegalnym składowaniem odpadów. W toku prowadzonych postępowań przygotowawczych stwierdzono 253 przestępstwa związane z tym procederem. Były to m.in.: nielegalne składowanie, utylizowanie, transportowanie, przywożenie odpadów z zagranicy lub wywożenie odpadów za granicę, albo porzucanie odpadów lub substancji mogących zagrażać zdrowiu i życiu ludzkiemu oraz środowisku. 
     
Jedna ze spraw została zrealizowana na terenie województwa śląskiego. Policjanci zatrzymali podejrzanych o udział w zorganizowanej grupie przestępczej, nielegalnie składującej odpady niebezpieczne na terenie kraju. Przestępcy działając z zamiarem osiągnięcia korzyści majątkowej wynajmowali hale magazynowe oraz nieruchomości nie płacąc czynszu i składowali na ich terenie wbrew przepisom odpady, które następnie porzucali w warunkach mogących stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia człowieka albo środowiska. Grupa działała na terenie całego kraju. Policjanci ujawnili 50 różnych lokalizacji nielegalnych składowisk. W tej sprawie Sąd Rejonowy Katowice Wschód w Katowicach zastosował wobec 7 podejrzanych środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres 3 miesięcy. Łącznie zarzuty usłyszało już 108 osób, a 5 jest poszukiwanych. W tej sprawie policjanci współpracowali z funkcjonariuszami lubelskiej KAS.

Kolejny punkt na mapie realizowanych przez policjantów pionu ekonomicznego czynności to zwalczanie przestępstw związanych z nielegalnym obrotem produktami leczniczymi. Fałszowane leki produkowane są głównie z komponentów sprowadzanych z Azji, w tym najczęściej z Chin, gdzie kontrola jakości często bywa iluzoryczna. Takie substancje nie odpowiadają wymaganiom jakościowym ustalonym dla danych produktów leczniczych, zawierają zwykle składniki gorszej jakości, nieodpowiednie proporcje, zanieczyszczenia lub inne niedozwolone substancje czynne niebezpieczne dla zdrowia i życia. W tym zakresie policjanci w 2024 roku wszczęli 503 postępowania przygotowawcze, co stanowi wzrost w odniesieniu do 2023 r. o 114 spraw (w 2023 r. było ich 389). Wzrosła również liczba przestępstw stwierdzonych – w 2024 r. było ich 630, co stanowi wzrost o 222 (w 2023 było 408 przestępstw stwierdzonych). W 2024 r. zarzuty zostały przedstawione 87 osobom.

Przykładem jest realizacja przeprowadzona przez małopolskich policjantów, podczas której  zatrzymano dwóch mężczyzn, biorących udział w zorganizowanej grupie przestępczej zajmującej się nabywaniem i sprzedażą znacznej ilości leków, w celu pozyskania składników do wytwarzania narkotyków oraz wystawianiem nierzetelnych faktur i praniem pieniędzy. Wobec podejrzanych został zastosowany środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres trzech miesięcy.

Kolejna ze spraw realizowana była przez policjantów Wydziału dw. z Przestępczością Gospodarczą Komendy Miejskiej Policji w Lublinie, którzy wspólnie z funkcjonariuszami Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej zlikwidowali nielegalną fabrykę sterydów anabolicznych oraz produktów leczniczych. W ramach czynności zatrzymali siedem osób działających w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, trudniącej się wprowadzaniem do obrotu produktów leczniczych (sterydów anabolicznych) bez zezwolenia, zabezpieczyli linię produkcyjną, półprodukty oraz kilka tysięcy opakowań gotowych substancji farmaceutycznych. Zatrzymani usłyszeli zarzuty udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, wytwarzania i wprowadzania do obrotu bez zezwolenia produktów medycznych i sterydów anabolicznych oraz sprowadzenia zagrożenia dla życia i zdrowia wielu osób.

Równie ważnym działem jest zwalczanie przestępczości podatkowej obejmującej wyłudzenie podatku VAT w ramach schematu znikającego podatnika, podrabianie i poświadczanie nieprawdy w fakturach, ukrywanie podstawy opodatkowania, oszustwa deklaracyjne, bezpodstawny zwrot nadpłaty podatku VAT naliczonego nad należnym, paserstwo akcyzowe oraz naruszenie zasad organizowania gier hazardowych. Działanie związane ze zwalczaniem tego rodzaju przestępczości stanowi jeden z elementów zadania priorytetowego określonego w planie działalności Komendanta Głównego Policji w zakresie skuteczności zwalczania przestępczości gospodarczej. W 2024 r. wszczętych zostało 2 109 postępowań przygotowawczych z tego obszaru, stwierdzono 7 493 przestępstwa i przedstawiono zarzuty 1 503 podejrzanym. W porównaniu do 2023 r. liczby te pozostają na zbliżonym poziomie (w 2023 r. wszczęto 2 279 postępowań przygotowawczych, stwierdzono 8 165 przestępstw i przedstawiono zarzuty 1 544 podejrzanym).        

Dostrzegając skutki przestępczości podatkowej w 2024 r. Biuro Zwalczania Przestępczości Ekonomicznej KGP wspólnie z przedstawicielami Philip Morris Polska Sp. z o.o., zorganizowało cykl szkoleń poświęconych tematyce zwalczania nielegalnej produkcji wyrobów tytoniowych, dla funkcjonariuszy wydziałów do walki z przestępczością gospodarczą z całego kraju, w ramach których przeszkolono ponad 900 policjantów.      

Przykładem działań ukierunkowanych na zwalczanie tego rodzaju przestępczości była realizacja przeprowadzona w 2024 r. przez funkcjonariuszy Wydziału do walki z Przestępczością Gospodarczą Komendy Stołecznej Policji, w wyniku której zatrzymano trzech mężczyzn podejrzanych o posiadanie e-papierosów o szacunkowej wartości rynkowej 17 100 000 zł. W trakcie czynności ujawniono 285 487 sztuk e-papierosów zawierających 4 657 910 ml płynu bez polskich znaków akcyzy skarbowej. Uszczuplenia Skarbu Państwa z tytułu niezapłaconych należności z tytułu akcyzy wynoszą 5 123 701 zł.

Na uwagę zasługuje też realizacja policjantów Wydziału Kryminalnego Komendy Powiatowej Policji w Przasnyszu, którzy wspólnie z funkcjonariuszami Biura Zwalczania Przestępczości Ekonomicznej Komendy Głównej Policji i Wydziału do walki z Przestępczością Gospodarczą Komendy Wojewódzkiej Policji z siedzibą w Radomiu, rozbili grupę przestępczą nielegalnie produkującą papierosy. Podczas akcji dokonano zatrzymania siedmiu mężczyzn, zabezpieczono blisko 8 ton krajanki tytoniowej, ponad 10 mln sztuk papierosów bez znaków akcyzy skarbowej oraz nielegalną linię produkcyjną. Gdyby nie ta akcja wprowadzone do obrotu wyroby akcyzowe naraziłyby Skarb Państwa na straty w wysokości 12 mln zł.

Warto podkreślić, że przestępczość podatkowa to również wystawianie fikcyjnych faktur. Przykładem takich działań były czynności podjęte przez policjantów z Wydziału do Walki z Przestępczością Gospodarczą Komendy Miejskiej Policji w Jastrzębiu Zdroju, którzy wraz z funkcjonariuszami Śląskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Katowicach zatrzymali pięć osób w śledztwie dotyczącym tzw. zbrodni VAT-owskiej. Grupa przestępcza zajmowała się wystawianiem „fikcyjnych” faktur VAT i dokonywaniem na ich podstawie oszustw podatkowych. Przestępcy generowali tzw. puste faktury, przy wykorzystaniu kilku podmiotów gospodarczych. Członkowie grupy przestępczej wprowadzili do obrotu ponad 4 tysiące nierzetelnych faktur na kwotę 80 mln zł oraz inne poświadczające nieprawdę dokumenty, mające uwiarygodnić zaistnienie transakcji usługowych, np. informatycznych, transportowych, kolportażu i produkcji materiałów reklamowych, a także sprzedaży części samochodowych. Używając fikcyjnych dokumentów, prawie 200 firm składało poświadczające nieprawdę deklaracje podatkowe, dokonując oszustw podatkowych i pomniejszając w ten sposób faktyczne należności podatków VAT, PIT i CIT. Skarb Państw mógł ponieść z tego tytułu starty w wysokości około 25 milionów złotych.

Niezwykle istotnym aspektem jest zwalczanie uciążliwej społecznie przestępczości związanej z oszustwami gospodarczymi. W tym obszarze w 2024 r. wszczęto 92 527 postępowań przygotowawczych, co stanowi wzrost w stosunku do 2023 r. o 2 762 sprawy. Ponadto w 2024 r. stwierdzono 132 577 przestępstw, co stanowi wzrost o 2 373 w porównaniu do 2023 r. roku, kiedy to liczba ta wynosiła 130 204. Wychodząc naprzeciw wyzwaniom wynikającym z ulegających ciągłym zmianom sposobów działania sprawców oszustw gospodarczych, Biuro Zwalczania Przestępczości Ekonomicznej KGP podejmowało działania ukierunkowane na wzmocnienie współpracy z podmiotami sektora bankowego oraz e-commerce. Zorganizowało również szkolenia, których efektem było wzmocnienie potencjału funkcjonariuszy zwalczających tego rodzaju przestępczość (przeszkolono 900 policjantów). Jedną z inicjatyw było zorganizowanie z Urzędem Komisji Nadzoru Finansowego przedsięwzięcia w obszarze prawa, technologii i analizy kryptoaktywów, w ramach którego przeszkolono 1 200 policjantów.

Policjanci pionu ekonomicznego walczą także z nadużyciami w obszarze naruszeń praw własności przemysłowej. W 2024 r. wszczętych zostało 1 318 postępowań przygotowawczych, co stanowi wzrost w stosunku do 2023 r. o 89 spraw. Odnotowano także zwiększenie liczby przestępstw stwierdzonych. W 2024 r. było ich 16 215, natomiast w 2023 r. było ich 14 980, co stanowi wzrost o 1 235.

Na wyróżnienie zasługuje sprawa realizowana przez policjantów stołecznego Wydziału do walki z Przestępczością Gospodarczą, którzy wspólnie z funkcjonariuszami Mazowieckiego Urzędu Celno-Skarbowego i Placówki Straży Granicznej w Warszawie  przeprowadzili dwudniowe działania, skutkujące ujawnieniem znacznych ilości podrobionych towarów o szacunkowej wartości 40 milionów złotych. W trakcie czynności skontrolowano: 301 punktów sprzedaży i 72 pojazdy, wylegitymowano 214 osób, zatrzymano 2 mężczyzn podejrzanych o wprowadzanie do obrotu towarów opatrzonych podrobionymi znakami towarowymi, z którego to procederu uczynili sobie stałe źródło dochodu. Działania były ukierunkowane głównie na zwalczanie zjawisk tzw. szarej strefy, czyli na wykrywanie i wyeliminowanie przestępczości związanej z wprowadzaniem do obrotu towarów opatrzonych podrobionymi znakami znanych światowych marek, ale także pod kątem legalności pobytu obcokrajowców w Polsce, posiadanych dokumentów, problematyki gier hazardowych, wykroczeń związanych z kodeksem karno-skarbowym oraz prawidłowości dokumentacji fiskalnej, a także legalności prowadzonej działalności gospodarczej.

Współpraca funkcjonariuszy Wydziału do walki z Przestępczością Gospodarczą Komendy Wojewódzkiej Policji w Gdańsku i przedstawicieli Pomorskiego Urzędu Celno-Skarbowego, skutkowała zlikwidowaniem zorganizowanej grupy przestępczej, wprowadzającej do obrotu podrobione perfumy i kosmetyki. Podczas prowadzonych przeszukań zabezpieczono: około 8 000 sztuk perfum i kosmetyków luksusowych marek, które miały trafić do sprzedaży internetowej, infrastrukturę do „kopania” kryptowalut w postaci 25 komputerów o wartości około 100 tysięcy złotych, gotówkę w kwocie 135 tysięcy złotych, podrobionych ubrań i galanterii luksusowych marek w ilości ok. 500 sztuk.

(KGP)