Uroczystości pochówku poległych w walkach o Kobryń we wrześniu 1939 r.
Specjaliści Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa zakończyli pierwszy etap trwających ok. 3 tygodni prac poszukiwawczych na Białorusi mających na celu odszukanie i lokalizację mogił żołnierzy Wojska Polskiego, policjantów i cywili poległych w rejonie Kobrynia w walkach z niemieckim XIX Korpusem Pancernym gen. Heinza Guderiana. Dzisiaj w Kobryniu odbędzie się uroczysty pochówek żołnierzy WP i policjantów poległych w walkach o Kobryń we wrześniu 1939 r.
Dzisiaj 12:00 w Kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kobryniu odbędzie się uroczysta msza św. koncelebrowana za duszę żołnierzy WP, polskich policjantów i osób cywilnych, poległych w walkach o Kobryń we wrześniu 1939 r. Celebrować ją będzie Biskup Polowy WP J. E. gen. dyw. dr Tadeusz Płoski, po czym poświęcone szczątki poległych złożone zostaną do grobów na kobrzyńskim cmentarzu. Podczas mszy przewidziano oficjalne wystąpienia Konsula Generalnego RP Brześciu Pana Jarosława Książek, wystąpienie przedstawiciela Ministerstwa Obrony RB, Sekretarza Rady OPWiM Pana Andrzeja Przewoźnik oraz przedstawicieli Rodzin Poległych. Uczestnicy uroczystości zapalą znicze i złożą pamiątkowe wieńce na grobach żołnierzy Września 1939 r. i żołnierzy 1920 r.
Kobryń oraz jego okolice, we wrześniu 1939 r. były ważnym ośrodkiem obrony polskiej na Polesiu. Tu w dniach 17 – 18 września 1939 r. miały miejsce walki z wojskami niemieckimi, a później także z wkraczającymi od wschodu wojskami sowieckimi. Ziemi kobryńskiej bronili żołnierze dowodzonej przez płk. Adama Eplera Dywizji „Kobryń”, zorganizowanej po 10 września 1939 r. na bazie jednostek wchodzących w skład Ośrodka Zapasowego 30. Poleskiej Dywizji Piechoty (82 syberyjski Pułk Strzelców z Brześcia, 83. Pułk Strzelców Poleskich z Kobrynia, 84. Pułk Strzelców Polskich z Pińska oraz 5. dywizjon artylerii lekkiej). W walkach pod Kobryniem wzięła także udział kompania ochotnicza sformowana z uczniów kobryńskiego gimnazjum, którzy odbyli przedpoborowe przysposobienie wojskowe (członkowie kobryńskiego „Strzelca”), żołnierze Legii Akademickiej przybyli do Kobrynia oraz liczni funkcjonariusze Policji Państwowej z Kobrynia i Brześcia. Walki trwały do dnia 22 września 1939 roku, kiedy do miasta opuszczanego przez Niemców weszły oddziały sowieckie.
Prowadzone przez specjalistów Rady OPWiM prace poszukiwawcze były możliwe dzięki pozytywnym decyzjom władz białoruskich, poprzedzonych rozmowami w Warszawie i Brześciu, odbytymi przez Radę OPWiM z przedstawicielami Ministerstwa Obrony Republiki Białoruś odpowiedzialnymi za realizację umowy między Rządem RP i Rządem RB o ochronie grobów i miejsc Pamięci ofiar wojen i represji podpisanej w Brześciu 21 kwietnia 1995r.
Prace poszukiwawcze i ekshumacyjne prowadzono we współpracy ze specjalistami białoruskimi z 52. Samodzielnego Batalionu Poszukiwawczego (białoruska jednostka specjalna do prowadzenia prac z zakresu tzw. archeologii wojskowej) oraz archeologami białoruskimi. W oparciu o posiadany przez Radę OPWiM oraz zebrany w trakcie wywiadów terenowych na miejscu zdarzeń materiał informacyjny przeprowadzono prace ekshumacyjne we wsi Podziemienie k. Kobrynia oraz w samym Kobryniu, gdzie zlokalizowano konkretne miejsca spoczynku Polaków.
W Podziemieniu odnaleziono i ekshumowano szczątki 42 zamordowanych Polaków (żołnierzy, policjantów i cywilów). Wg wstępnych ustaleń wszyscy zginęli z rąk działających w tym rejonie we wrześniu 1939 roku komunistycznych band zwalczających Polaków, które uaktywniły się na wieść o wejściu w granice państwa polskiego wojsk sowieckich.
W Kobryniu na terenie starego Cmentarza Katolickiego zlokalizowano zbiorową mogiłę, z której wydobyto szczątki 13 żołnierzy Wojska Polskiego poległych zapewne 18 września 1939 roku podczas obrony Kobrynia. Wśród licznych elementów uzbrojenia i oporządzenia wojskowego w grobie znaleziono także przedmioty pozwalające na identyfikację konkretnych żołnierzy. Na podstawie odnalezionych znaków tożsamości zidentyfikowano nazwiska trzech żołnierzy WP: strzelca Stanisława Matyki, podchorążego Ewarysta Zajkowskiego oraz strzelca Ludwika Lipy.
Ze względu na fakt, iż prace poszukiwawcze będą kontynuowane odnalezione szczątki Polaków zostały złożone do specjalnych trumien, które zostaną złożone do grobów na Cmentarzu Katolickim w Kobryniu po zakończeniu prac terenowych. Rada OPWiM planuje urządzenie tam kwatery żołnierzy WP poległych we wrześniu 1939 r. w Kobryniu i w rejonie kobryńskim.
Należy podkreślić sprawną i dobrą współpracę z różnymi instytucjami, a także specjalistami białoruskimi przy realizacji programu prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych, która przyczyniła się do odnalezienia polskich grobów.