"Biuro doskonale broni się swoją pracą" - Aktualności - Policja.pl

Rok 2009 jest dla Policji wyjątkowy…

W tym roku polska Policja będzie obchodzić 90. rocznicę utworzenia Policji Państwowej. Jednocześnie rok 2009 przynosi inną ważną rocznicę – 15-lecie powołania Biura do Walki z Przestępczością Zorganizowaną. Utworzona w ramach Komendy Głównej Policji jednostka stanowiła pierwszą w dziejach, ogólnokrajową, nowoczesną i specjalistyczną strukturę organizacyjną odpowiedzialną za ochronę państwa polskiego i obywateli przed przestępczością zorganizowaną. Należy też oczywiście przypomnieć, że 15 kwietnia obchodziliśmy 9. rocznicę powołania Centralnego Biura Śledczego.

Biuro do Walki z Przestępczością Zorganizowaną ewoluowało, przyczyniając się do powstawania Centralnego Biura Śledczego...

Poprzednikami CBŚ KGP, które powstało w 2000 r., były dwie odrębnie działające komórki organizacyjne Komendy Głównej Policji, tj. powołane w styczniu 1994 r. Biuro do Walki z Przestępczością Zorganizowaną oraz stworzone w 1997 r. Biuro do Walki z Przestępczością Narkotykową.

Co determinowało powstanie CBŚ?

Mając na względzie dotychczasowe doświadczenia w kształtowaniu struktur policyjnych odpowiedzialnych za zwalczanie nowych zjawisk przestępczości, w tym przede wszystkim przestępczości zorganizowanej, a jednocześnie coraz częstsze podejmowanie przez grupy zorganizowane działalności o charakterze multiprzestępczym i międzynarodowym, uznano za niezbędne utworzenie scentralizowanej służby kryminalnej, która realizowałaby zadania zarówno w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej, jak i narkotykowej. Decyzją Komendanta Głównego Policji z dniem 15 kwietnia 2000 roku powołano Centralne Biuro Śledcze Komendy Głównej Policji. Powstanie Biura stanowiło odpowiedź organów ścigania na dynamicznie przekształcające się formy funkcjonowania zorganizowanych grup przestępczych. Z perspektywy lat uznać należy, że przyjęte rozwiązanie sprawdziło się w istniejących realiach i z pewnymi modyfikacjami realizowane jest do chwili obecnej.

Jakie były najważniejsze wydarzenia w historii Biura?

Należy tu wymienić umieszczenie w ramach struktur policyjnych zwalczających zorganizowaną przestępczość komórek odpowiedzialnych za realizowanie operacji pod przykryciem z udziałem policjantów. Działania te były nowoczesne i pozwalały w sposób profesjonalny, precyzyjny i skuteczny wnikać w te grupy przestępcze, co do których dotychczasowe metody nie dawały wymiernych rezultatów wykrywczych. Olbrzymie znaczenie miało też kompleksowe realizowanie przez CBŚ zadań policyjnych wynikających z ustawy o świadku koronnym – pozwoliło to na uzyskanie nowej jakości w zakresie zarówno zwalczania przestępczości, jak i współpracy z organami prokuratury. Należy wspomnieć, że dzięki świadkom koronnym rozbito i zlikwidowano najważniejsze i najbardziej niebezpieczne zorganizowane grupy przestępcze. Ponadto istotne było umocnienie się CBŚ jako scentralizowanej komórki działającej w ramach Komendy Głównej Policji. Wskazać należy, że – głównie podczas funkcjonowania Biura do Walki z Przestępczością Zorganizowaną – struktury terenowe były przez pewien czas podporządkowane komendantom wojewódzkim Policji. Z punktu widzenia lat doświadczeń nie były to właściwe rozwiązania i nie usprawniały one walki organów ścigania z przestępczością zorganizowaną.

Jakie są podstawowe zadania CBŚ?

Przed CBŚ postawiono zadania całościowego i kompleksowego rozpoznania i zwalczania przestępczości zorganizowanej, tak w obszarze przestępczości kryminalnej, narkotykowej, jak i ekonomicznej, uwzględniając potrzebę rozpoznania międzynarodowych powiązań przestępczych i przestępczości transgranicznej. CBŚ stało się w krótkim czasie nowoczesną, spełniającą wymagania międzynarodowe, specjalistyczną służbą w dziedzinie zwalczania wszelkich przejawów przestępczości zorganizowanej. Stało się to możliwe przez odpowiedni dobór personalny, utworzenie sprawnych struktur wewnętrznych, zintensyfikowanie międzynarodowej wymiany informacji i współpracy policyjnej, a także wdrożenie nowoczesnych technik wykrywczych – informatycznych i związanych ze stosowaniem analizy kryminalnej. Ponadto w poszczególnych latach CBŚ koordynowało przedsięwzięcia związane z rozpoznaniem i zwalczaniem w skali kraju zagrożeń związanych z przestępczością korupcyjną oraz – po wydarzeniach z 11 września 2001 r. – rozpoznaniem wszelkich zagrożeń o charakterze terrorystycznym. W CBŚ usytuowano również ogólnokrajowy zespół do walki z fałszerstwami pieniędzy, którego zadaniem jest koordynowanie całości zagadnień związanych z zapobieganiem, rozpoznaniem, ujawnianiem oraz likwidacją nielegalnej produkcji i dystrybucji fałszywych pieniędzy. W ramach CBŚ realizowane są także zadania związane z rozpoznaniem zagrożeń generowanych przez mniejszości etniczne.

Jak zorganizowane jest Biuro?

Kierownictwo CBŚ stanowi dyrektor wraz z trzema zastępcami. W skład Biura wchodzi sześć wydziałów (wydziały do zwalczania przestępczości: kryminalnej, narkotykowej i ekonomicznej, wydział do zwalczania aktów terroru, wydział wywiadu kryminalnego oraz wydział ogólny i nadzoru), dwa zarządy (zarząd operacji specjalnych i zarząd ochrony świadka koronnego) oraz zarządy terenowe.

Czy planowane są jakieś zmiany organizacyjne w Biurze?

Fenomenem CBŚ jest to, że jest ono typową strukturą zadaniową, to znaczy – gdybyśmy spojrzeli w przeszłość – w ślad za zagrożeniami powstawały konkretne komórki czy też biura. Tak było np. w przypadku zagrożeń związanych z terrorem kryminalnym – wtedy utworzono wydział do zwalczania aktów terrorów, kiedy natomiast pojawił się problem ze sprawami ekonomicznymi – powoływani byli koordynatorzy lub wydziały ekonomiczne. Nie chodzi o to, że jesteśmy w permanentnej reorganizacji, ale że reagujemy na potrzeby. CBŚ to struktura bardzo elastyczna przez to, że jest zcentralizowana oraz ma zarządy terenowe i wydziały w całym kraju. Tak naprawdę jesteśmy w stanie w ciągu godziny podjąć działania każdego rodzaju na terenie kraju. Ponadto tę strukturę jest łatwo zmienić, bowiem wewnątrz biura określa ją dyrektor, a w związku z tym nawet dzisiaj można przeprowadzić reorganizację. Muszę podkreślić, iż jestem wrogiem tworzenia struktur, które nie odpowiadają na realne problemy. CBŚ to trochę taki balon, który powiększa się wraz z napełnianiem wody, ale nigdy nie jest sztucznie nadmuchiwany. Wracając do planowanych zmian: chciałbym przeprowadzić kilka drobnych zmian organizacyjnych mających na celu usamodzielnienie Biura w ramach KGP, bo zarządzanie takim molochem jest bardzo ciężkie – i dla mnie, i dla Komendanta Głównego Policji. Poza tym trwają obecnie kosmetyczne prace reorganizacyjne oraz ocena w zarządzie świadka koronnego, wszystko po to, by dostosować go do nowych realiów związanych z ochroną osób innych niż świadkowie koronni. Cały czas staramy się rozwijać operacyjną część biura, która przez pewien czas była zaniedbana. Ponadto planuję zbudowanie zespołu, który zajmie się poszukiwaniami poza granicami Polski, poszukiwaniami takich „wyrzutów sumienia”, które mamy jako Policja. Pewnych drobnych zmiany należy też dokonać w centrali Biura, bowiem koordynacja, choć niezła, wymaga drobnych poprawek. Chciałbym ponadto podkreślić , że Komendant Główny Policji zaakceptował pod koniec marca moją koncepcję zmian organizacyjnych w regulaminie, chodzi tu głównie o kwestie logistyczno-finansowe oraz usamodzielnienie dyrektora w decyzjach kadrowych, wszystko po to, aby efektywnie zarządzać tą największą komórką KGP, bo przecież w CBŚ pracuje połowa policjantów komendy głównej.

Co można zmienić na lepsze, jeżeli chodzi o regulacje prawne determinujące działanie CBŚ?

Jeśli chodzi o instrumenty prawne, takie jak zakup kontrolowany, kontrolowane wręczenie korzyści majątkowej, przesyłkę niejawnie nadzorowaną czy instytucję świadka koronnego to CBŚ więcej nie potrzebuje – są to narzędzia dobre i skuteczne, korzystamy z nich na co dzień. Trochę brak nam regulacji określających pracę operacyjną. Potrzebnych jest nam parę kontratypów – a planowaliśmy je zawrzeć w projektowanej ustawie o pracy operacyjnej – które nie tylko w skomplikowanych, ale także w normalnych działaniach operacyjnych, pozwoliłyby policjantowi na komfort pracy, powinien on bowiem wiedzieć, że służy mu ochrona prawna, że nie popełnia przestępstwa, kiedy reaguje w sprawach o danym charakterze gatunkowym. Poza tym można zmienić przepisy regulujące kwestie organizacyjne. Chodzi tu o większą samodzielność oraz większe pieniądze za to, co robimy, bo – w porównaniu z innymi służbami, które nie mają tyle pracy, co my – wyglądamy fatalnie.

Czy pojawiła się kiedykolwiek groźba rozwiązania Biura?

Centralne Biuro Śledcze dzięki swojemu fenomenowi stanowi oczywiście pokusę dla niektórych osób, które chciałyby mieć na nie wpływ lub mieć z nim dobre relacje. Jednak jeżeli chodzi o naciski czy też bezpośrednie zagrożenie rozwiązaniem – czegoś takiego nie było, przynajmniej ja o takiej sytuacji nie wiem, a znam to Biuro dobrze. Myślę, że Biuro ma taką markę i tak silną pozycję, że nikomu rozsądnemu coś takiego do głowy nie przyjdzie. Biuro doskonale broni się swoją pracą.

Jakie były najważniejsze osiągnięcia CBŚ?

Codzienny trud i zaangażowanie funkcjonariuszy Policji pełniących służbę w CBŚ, a także stosowanie nowoczesnych rozwiązań technicznych i prawnych, przyniosło wymierne efekty w walce ze zorganizowaną przestępczością. Likwidacji uległy „grupa pruszkowska”, „wołomińska”, które działały nie tylko na terytorium kraju, ale miały również powiązania międzynarodowe, grupy lokalne, jak „wyszkowska” czy „nowodworska”, grupy charakteryzujące się dużą bezwzględnością działań kierowane przez „Oczkę”, „Krakowiaka” czy „Caringtona”. Zlikwidowano dziesiątki laboratoriów narkotykowych oraz miejsc nielegalnej produkcji wyrobów tytoniowych oraz alkoholowych. Skutecznie rozpoznawano szlaki przemytu ludzi, wyrobów akcyzowych, komponentów do produkcji narkotyków syntetycznych i paliw. Istotnym elementem realizowanych przedsięwzięć pozostawało rozpoznanie zaplecza finansowego grup zorganizowanych. Systematycznie podejmowano działania w stosunku do zorganizowanych grup specjalizujących się w popełnianiu przestępstw gospodarczych.

Jak wygląda współpraca z podmiotami zewnętrznymi?

Ma to oczywiście znaczenie dla osiąganych dotychczas wyników. Należy tu podkreślić współpracę z innymi jednostkami organizacyjnymi Policji, organami prokuratury, Strażą Graniczną, służbami specjalnymi, wywiadem skarbowym, Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej, instytucjami nadzoru finansowego, Europolem i Interpolem. Bez wzajemnego wsparcia nie byłoby możliwe osiąganie wysokich wyników i zdobycie społecznego prestiżu.

W czym „specjalizują” się zorganizowane grupy przestępcze w Polsce?

Jeżeli chodzi o przestępczość ekonomiczną w grę wchodzą: przemyt i nielegalne wytwarzanie wyrobów akcyzowych (alkohol, wyroby tytoniowe), przestępstwa związane z wyłudzaniem podatku VAT (tzw. karuzela podatkowa), legalizowanie środków finansowych pochodzących z przestępstw oraz nielegalny obrót paliwami płynnymi. W przypadku przestępczości narkotykowej grupy zorganizowane zajmują się nielegalnym przemytem prekursorów (najbardziej narażone są granice z Białorusią, Ukrainą i Rosją), nielegalną produkcją narkotyków syntetycznych (według raportu Biura ONZ ds. Narkotyków i Przestępczości za 2008 r. nielegalna produkcja amfetaminy w Polsce stanowi 17% światowej produkcji amfetaminy) oraz przemytem narkotyków z grupy cannabis do Polski (trafiają one głównie z Holandii, która jest zarówno producentem, jak i krajem tranzytowym dla narkotyków pochodzących z terenu Azji i Afryki). Nowym zjawiskiem, które nabrało szczególnego znaczenia na „scenie” narkotykowej w Polsce w 2008 r. jest powstanie sieci sprzedaży detalicznej substancji działających na ośrodkowy układ nerwowy, tzw. dopalaczy. W zakresie zorganizowanej przestępczości kryminalnej w grę wchodzą obszary związane z czerpaniem korzyści z prostytucji i handlu ludźmi, a także z handlem bronią, wymuszeniami haraczy, groźbami bezprawnymi mającymi na celu wymuszenie pożądanej przez przestępców postawy ofiar, a także – z rzadziej zdarzającymi się – rozbojami i napadami rabunkowymi

W jakim kierunku będzie się rozwijać CBŚ?

Współczesność stawia nowe wyzwania przed Biurem. Stałe przekształcanie się i doskonalenie metod popełniania przestępstw w ramach zorganizowanych struktur przestępczych aktywizuje również państwowe organy prawnie i instytucjonalnie odpowiedzialne za zwalczanie zorganizowanej przestępczości. Nadal najważniejszym zadaniem dla służb policyjnych pozostaje monitorowanie i neutralizacja grup przestępczych, a także ocena i analiza czynników wpływających na rozwój zjawiska przestępczości zorganizowanej. Za ważne uznać należy współdziałanie z innymi instytucjami, tak krajowymi, jak i zagranicznymi, w zakresie zwalczania międzynarodowych powiązań przestępczych, w tym zwalczania współpracy pomiędzy przedstawicielami grup zorganizowanych i organizacji terrorystycznych oraz działań na szkodę funduszu Unii Europejskiej i skarbu państwa. Istotna pozostaje również potrzeba rozwoju i doskonalenia mechanizmów wspierania walki z przestępczością, odnosi się to do doskonalenia metod analizy kryminalnej, budowania ogólnoeuropejskich baz danych, wymiany informacji, skutecznego wykorzystywania dotychczasowych ponadnarodowych rozwiązań technicznych w obszarze ścigania przestępczości. Ponadto niezwykle istotne jest, gdy mówimy o rozwoju Biura, przerzucenie ciężaru z pracy procesowej, którą jesteśmy przytłoczeni, na pracę operacyjną – mam na myśli powrót do rozpoznania operacyjnego, do pracy operacyjnej u podstaw, do werbowania nowych źródeł informacji, do szukania informacji, do wyprzedzania działań przestępczych, do ścisłego monitorowania wszystkich, którzy są podejrzewani o kierowanie grupami przestępczymi, co pozwala na likwidowanie grup u ich postaw i uniemożliwia powstawanie nowych organizacji.

Jak oszczędności w Policji wpływają na funkcjonowanie Biura?

Oczywiście da się zauważyć oszczędności – staramy się jednak racjonalizować wydatki w taki sposób, aby nie miały one wpływu na sprawność operacyjną i efektywność naszych działań. Są pewne cięcia w funduszu premiowym – podchodzimy do tego bardziej rygorystycznie, co nie znaczy, że wcale nie premiujemy. Rygorystycznie traktujemy również naszą aktywność międzynarodową: tam, gdzie jest ona typowo kurtuazyjna i oficjalna – odkładamy pewne rzeczy na później, natomiast tam, gdzie konkretne zadanie wymaga natychmiastowego wyjazdu – nasze wydatki nie ulegają korekcie. Nie ukrywam, że dzięki Komendantowi Głównemu Policji Biuro jest najmniej dotknięte oszczędnościami, a to ze względu na wyjątkową funkcje, jaką pełni

Jak Pan łączy życie prywatne z pracą, która wymaga nieograniczonej wręcz dyspozycyjności?

Musiałby pan zapytać moich bliskich – ich opinie pewnie byłyby negatywne. Moim problemem jest to, że zbyt wcześnie awansowałem na to stanowisko, bo łatwiej być dyrektorem, kiedy ma się już dorosłe dzieci. Kierowanie CBŚ to ciągła dyspozycyjność, praca nie kończy się dla mnie wraz z wyjściem z biura – przeważnie kończę ją późno w nocy… Do tego dochodzą ciągłe telefony, gdyż w naszych sprawach najwięcej dzieje się poza godzinami oficjalnego urzędowania – nawet na zdjęciach rodzinnych, np. podczas wakacji, trzymam słuchawkę przy uchu, z czego śmieje się moja starsza córka Ada. Chciałbym powiedzieć wyraźnie: telefonu nie lubię! A wracając do kwestii współistnienia życia zawodowego i prywatnego – pełnienie funkcji dyrektora Biura koliduje niewątpliwie z życiem rodzinnym, towarzyskim, a nawet z uprawianiem hobby. To, że mogę ją wykonywać wynika z faktu, że mam cierpliwą i wyrozumiałą żonę – bez jej poświęcenia byłoby mi ciężko. To żona zrezygnowała z własnej kariery, oddając się wychowaniu dzieci i zajmując się domem. Bez niej to wszystko nie byłoby możliwe!

Dziękuję za rozmowę.