Co to jest System Informacyjny Schengen (SIS)
Strefa Schengen to obszar bez kontroli na granicach wewnętrznych państw wchodzących w jej skład, kontrole we wzmocnionym zakresie nadal obowiązują jedynie na granicach zewnętrznych. Wprowadzenie udogodnień w zakresie podróżowania po obszarze bez kontroli granicznych, objęło jednak wszystkie osoby, także nielegalnych imigrantów i przestępców. W związku z powyższym, zaistniała konieczność wprowadzenia środków kompensacyjnych służących zapewnieniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa całej Strefy.
Jednym z takich instrumentów jest System Informacyjny Schengen (SIS) – nowoczesne narzędzie informatyczne dające gwarancję bezpieczeństwa. SIS to największa w Europie baza danych, w której przetwarzane są określone przepisami kategorie danych osób i przedmiotów, poszukiwanych i wprowadzanych do systemu przez państwa strefy Schengen.
Wyjątkowość tego systemu opiera się na zadaniach, jakie pełni i jego zasięgu terytorialnym. Zbudowanie takiego narzędzia informatycznego przy uwzględnieniu specyficznych, technicznych rozwiązań jego użytkowników, a także z poszanowaniem ich ustawodawstwa, sprawia iż jest to jedno z największych osiągnięć Unii Europejskiej.
Konsekwencją rozszerzenia UE na przestrzeni ostatnich lat było włączenie do strefy nowych państw, w związku z tym że infrastruktura techniczna SIS uniemożliwiała przełączenie ich do istniejącego systemu, przewidując tę sytuację na długo przed podjęciem tej decyzji, zdecydowano o zastąpieniu SIS nowym Systemem Informacyjnych Schengen drugiej generacji (SIS II). Docelowo wszystkie Państwa Członkowskie miały obowiązek wprowadzić SIS II, który miał być systemem o dużo większej funkcjonalności.
Dodatkowym powodem uruchomienia systemu SIS II nowej generacji były też ograniczenia, co do możliwości przetwarzania tak dużej ilości danych przez SIS 1+ (zmodernizowany system SIS I). Należy podkreślić, że zmiany w SIS, nie obejmą celu działania systemu, jakim jest zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Podstawę utworzenia Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II) stanowią dwa dokumenty wydane na podstawie tytułu VI Traktatu UE, tj. Rozporządzenie (WE) nr 1987/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 roku w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II) (zwane dalej Rozporządzeniem) oraz Decyzja Rady 2007/533/WSiSW z dnia 12 czerwca 2007 roku w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen Drugiej generacji (SISII) (zwana dalej Decyzją). Rozporządzenie i Decyzja zastąpiły art. 92-119 Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen oraz decyzje i deklaracje Komitetu Wykonawczego Schengen dot. SIS. Przepisy dorobku prawnego Schengen i prawa wspólnotowego dotyczące SIS zostały wdrożone do polskiego porządku prawnego w drodze ustawy z dnia z 24 sierpnia 2007 roku o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym Dz. U. Nr 165, poz.1170 z póź. zm. (zwanej dalej Ustawą). Ustawa kompleksowo reguluje zasady i sposób realizacji udziału w SIS II.
Jedną z różnic pomiędzy istniejącym dotychczas, a wprowadzonym systemem nowej generacji (SIS II) jest zmiana dotychczasowych dobrze znanych podstaw prawnych wpisów do SIS.
Oznacza to, że przepisy określające zasady wprowadzania do SIS wpisów z art. 95 – 100 KWS mają następujące odpowiedniki:
| SIS1+ | SISII |
| Art. 95 – wpisy dotyczące osób poszukiwanych w celu aresztowania ich i wydania lub ekstradycji | Art. 26 Decyzji 533/2007 |
| Art. 96 – wpisy dotyczące obywateli państw trzecich dokonywane w związku z odmową wjazdu lub pobytu w strefie Schengen | Art. 24 Rozporządzenia 1987/2007 |
| Art. 97 – wpisy dotyczące osób zaginionych | Art. 32 Decyzji 533/2007 |
| Art. 98 – wpisy dotyczące osób, których obecność jest wymagana do celów procedury sądowej | Art. 34 Decyzji 533/2007 |
| Art. 99 – wpisy dotyczące osób lub przedmiotów wprowadzane w celu przeprowadzenia kontroli niejawnych lub kontroli szczególnych | Art. 36 Decyzji 533/2007 |
| Art. 100 – wpisy dotyczące przedmiotów przeznaczonych do zajęcia lub wykorzystania jako dowód w postępowaniu karnym | Art. 38 Decyzji 533/2007 |
Ponadto zgodnie z założeniami, głównym atutem Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji jest poprawa jakości danych i zdolności identyfikacji osób. W celu uniknięcia niedogodności powodowanych błędną identyfikacją istnieje możliwość wprowadzania do SIS II, informacji o osobach, wobec których popełniono nadużycie wykorzystując ich tożsamość. Nowoczesne rozwiązania informatyczne w SIS drugiej generacji umożliwiają również np.: przetwarzanie obok danych alfanumerycznych również danych biometrycznych (fotografii i odbitek linii papilarnych), co skutkuje sprawniejszą i dokładniejszą identyfikacją osób.
Wprowadzenie systemu nowej generacji (SISII) jest realizacją podstawowych priorytetów wszystkich Państw Członkowskich, ma na celu możliwie najszersze wykorzystanie instrumentów i mechanizmów będących w rękach Unii Europejskiej w związku ze zwalczaniem przestępczości oraz zapewnieniem poczucia bezpieczeństwa przy jednoczesnym zachowaniu zasady swobody przepływu osób.