Policyjna współpraca międzynarodowa
Rok 2024 to bardzo intensywny okres w zakresie realizacji międzynarodowych poszukiwań osób w celu ich zatrzymania i ekstradycji. W 60 przypadkach zostały wszczęte poszukiwania z wykorzystaniem Czerwonej Noty Interpol i aż 970 razy Czerwonej Dyfuzji. W przypadku współpracy w ramach Systemu Informacyjnego Schengen (SIS), wszczęto prawie 1 800 poszukiwań Europejskim Nakazem Aresztowania (ENA). Do końca ubiegłego roku, w ramach zainicjowanych przez stronę polską poszukiwań, zatrzymano za granicą 1 125 osób kanałem SIS i 146 osób kanałem Interpolu (na terenie Polski przeprowadzono odpowiednio 336 zatrzymań SIS oraz 189 Interpol).
Biuro Międzynarodowej Współpracy Policji Komendy Głównej Policji realizujące zadania związane z organizowaniem międzynarodowej współpracy oraz jej rozwojem, podejmuje także działania m.in. w sytuacjach niestandardowych, kiedy poszukiwania międzynarodowe są wszczynane kanałem SIS i Interpolu w ciągu kilku minut lub godzin od wydania Europejskiego Nakazu Aresztowania, czy też wniosków o czerwoną notę Interpolu. Często jest to związane ze sprawami charakteryzującymi się wysokim zainteresowaniem społecznym. Tak było w przypadku zdarzenia drogowego ze skutkiem śmiertelnym, do którego doszło 14 września 2024 roku na Trasie Łazienkowskiej w Warszawie. Dzięki zaangażowaniu pracowników biura podejrzany o spowodowanie tego wypadku został wprowadzony niezwłocznie do bazy SIS. Wszystkie istotne informacje natychmiastowo przekazano policji niemieckiej, co doprowadziło do zatrzymania poszukiwanego sprawcy wypadku już kilka dni po jego spowodowaniu. Po decyzji władz niemieckich 14 listopada 2024 roku poszukiwany został wydany Polsce.
Przykładem równie skutecznych działań BMWP KGP jest sprawa dotycząca poszukiwań sprawcy brutalnego zabójstwa z 2022 roku w Warszawie. Dzięki skoordynowanej współpracy policji oraz polskich organów sądowo-prokuratorskich z partnerami zagranicznymi, doprowadzono do zatrzymania poszukiwanego, a następnie w grudniu 2024 roku przeprowadzona została ekstradycja z Turcji.
Kolejną sprawą, w której BMWP KGP skutecznie przyczyniło się do zatrzymania osób poszukiwanych była kradzież biżuterii, która miała miejsce 23 marca 2024 roku w Bielsku-Białej. Przestępstwo to zostało popełnione przez osoby działające w zorganizowanej grupie, które pod pozorem weryfikacji, a następnie zakupu biżuterii i kamieni szlachetnych, w trakcie oględzin tych przedmiotów dokonały ich kradzieży. Wartość utraconych przedmiotów oszacowano na łączną kwotę 3,5 mln euro. Na wniosek właściwej Prokuratury Okręgowej oraz poprzez działanie skoordynowane z polskim Oficerem Łącznikowym we Włoszech oraz włoską policją, BMWP KGP wszczęło w bazie SIS poszukiwania wszystkich podejrzanych osób na podstawie Europejskich Nakazów Aresztowania. W wyniku tej akcji już po godzinie od wprowadzenia poszukiwanych do SIS zostały zatrzymane osoby z opisanej grupy przestępczej, w tym osoba kierująca grupą.
Bardzo ważnym zadaniem, które realizuje BMWP KGP jest wymiana informacji z partnerami zagranicznymi przy poszukiwaniu osób zaginionych w Polsce, gdzie istnieje uzasadnione podejrzenie, że zaginiony może przebywać poza granicami naszego kraju. Podobne działania realizowane są w przypadku poszukiwań osób, które zaginęły w innym kraju, a mogą przebywać na terenie Polski.
W 2024 roku osoby zaginione w Polsce były poszukiwane 11 razy Żółtymi Notami oraz 134 razy Żółtą Dyfuzją.
Skutecznym działaniem przy poszukiwaniu osoby zaginionej wykazali się pracownicy BMWP KGP wspólnie z głogowskimi policjantami podczas poszukiwań 20 letniego mężczyzny, który zaginął w kwietniu 2024 roku. Mężczyzna została odnaleziony na terenie jednego z państw Unii Europejskiej.
Od początku 2024 roku BMWP KGP pełni również rolę punktu kontaktowego dla Wojewódzkich Centrów Powiadamiania Ratunkowego, służącego do przekazywania pilnych informacji o zagrożeniu życia i zdrowia poza granicami Polski.
Kontyngenty
Na przełomie maja i czerwca 2024 roku BMWP KGP delegowało 5 funkcjonariuszy Policji do cywilnej Misji Unii Europejskiej w Armenii. Ustanowiona w 2023 roku misja cywilna o charakterze obserwacyjnym ma za zadanie monitorowanie strony ormiańskiej oraz azerskiej w obszarze Górskiego Karabachu. Policjanci, po pozytywnie zakończonym postępowaniu konkursowym, rozpoczęli służbę na stanowiskach oficera operacyjnego, oficera do spraw bezpieczeństwa oraz ekspertów – obserwatorów. Oddelegowanie w ramach jednej procedury konkursowej pięcioosobowej grupy policjantów, uwzględniając wysokie wymagania stawiane przez Europejska Służbę Działań Zewnętrznych, świadczy o wysokich kwalifikacjach zawodowych zgłaszanych kandydatów. Należy nadmienić, że delegowani polscy policjanci są bardzo pozytywnie oceniani przez kierownictwo misji.
Ponadto polscy policjanci nadal pozostają obecni w Kosowie, gdzie w marcu oraz w grudniu 2024 roku BMWP KGP przeprowadziło odpowiednio XXXVI oraz XXXVII rotację Jednostki Specjalnej Polskiej Policji (JSPP) w Kosowie pełniącej służbę w ramach Misji Unii Europejskiej w Zakresie Praworządności w Kosowie (EULEX Kosowo). Obecna zmiana JSPP składa się ze 105 policjantów. Do głównych zadań Polskiego Kontyngentu Policyjnego w Kosowie należy m.in. pomoc przy rozwoju i wzmacnianiu wieloetnicznych służb policyjnych oraz wspomaganie lokalnych organów odpowiedzialnych za przestrzeganie prawa, bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Odzysk utraconego mienia
BMWP KGP pełni również bardzo ważną rolę w koordynowaniu poszukiwania nie tylko osób zaginionych, ale również utraconych przedmiotów. W dobie globalizacji kradzieże i przemyt mienia, w szczególności pojazdów i elektroniki użytkowej, stały się problemem o charakterze międzynarodowym. Aby skutecznie przeciwdziałać takim przestępstwom oraz ujawniać i zabezpieczać skradzione przedmioty, organy ścigania różnych krajów muszą ściśle współpracować. Dzięki wymianie informacji oraz nowoczesnym technologiom możliwe jest ściganie przestępców oraz, przede wszystkim, odzyskiwanie utraconego mienia.
Szkolenia organizowane prze Biuro Międzynarodowej Współpracy Policji
BMWP KGP, corocznie organizuje szkolenie Oficerów Kontaktowych ds. międzynarodowej wymiany informacji kryminalnych komend wojewódzkich oraz Komendy Stołecznej Policji. Celem ww. szkolenia jest wymiana doświadczeń i opinii dotyczących realizowanych zadań, połączona z przekazaniem bieżących informacji i wiedzy w zakresie wymiany informacji realizowanej za pośrednictwem kanałów Interpol, Europol, SIS/SIRENE. Ważnym elementem tegorocznego szkolenia było podsumowanie doświadczeń płynących z ewaluacji Schengen, która odbyła się w Polsce pomiędzy 7 a 13 kwietnia 2024 roku oraz przygotowanie się do zadań związanych z objęciem przez Rzeczpospolitą Polskę prezydencji w Unii Europejskiej w 2025 roku.
BMWP KGP szkoli także oficerów łącznikowych Policji pełniących służbę w placówkach zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej. Obecnie w placówkach zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej służy 12 policjantek i policjantów w 11 różnych krajach świata (7 krajów UE oraz 4 spoza UE). Ich zadaniem jest prowadzenie wymiany informacji kluczowych z punktu widzenia Policji na podstawie kontaktów bilateralnych. Ponadto, do ich zadań należy nawiązywanie ścisłej współpracy z lokalnym służbami odpowiadającymi za bezpieczeństwo publiczne, a także reprezentowanie Komendanta Głównego Policji na arenie międzynarodowej.
W oparciu o bieżące i możliwe do zidentyfikowania potrzeby Policji, poparte stanowiskiem jednostek terenowych oraz Biur KGP, opracowano koncepcję dalszego rozwoju sieci oficerów łącznikowych policji. W szczególności kierowano się potrzebą wymiany informacji kryminalnych związanych ze wzrostem zorganizowanej przestępczości międzynarodowej, w tym handlu narkotykami, bronią oraz ludźmi, a także ukrywaniem się osób poszukiwanych międzynarodowo. W oparciu o powyższe podjęto decyzję o utworzeniu czterech nowych stanowisk oficerów łącznikowych. Koncepcja została zatwierdzona przez Kierownictwo Policji i uzyskała akceptację resortów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Spraw Zagranicznych.
W listopadzie 2024 roku polska delegacja w składzie Komendant Główny Policji nadinsp. Marek Boroń oraz Dyrektor BMWP KGP insp. Ireneusz Sieńko, brali udział w 92. Zgromadzeniu Ogólnym INTERPOL-u. Zgromadzenie Ogólne jest najważniejszym organem decyzyjnym Interpolu, a jego sesje odbywają się raz w roku w jednym z krajów członkowskich. W Sesjach Zgromadzenia Ogólnego Interpolu uczestniczą wysocy rangą funkcjonariusze reprezentujący organy ścigania krajów członkowskich.
Podczas obrad głosowano m.in. nad zmianami dotyczącymi przepisów Organizacji czy wyboru nowego Sekretarza Generalnego. Odbyło się również szereg spotkań bilateralnych, mających na celu budowanie wzajemnych, bliskich relacji i zacieśnienie więzi pomiędzy przedstawicielami kierownictwa polskiej Policji i partnerami zagranicznymi reprezentującymi policje państw członkowskich zrzeszonych w Międzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnych INTERPOL. Spotkania zostały tak zaaranżowane i przeprowadzone, aby ich wynikiem było stworzenie solidnych podstaw dla dalszego rozwoju i ulepszenia międzynarodowej współpracy policyjnej.
Biuro Międzynarodowej Współpracy Policji KGP może się także pochwalić, że od sierpnia 2024 roku przedstawicielka polskiej Policji rozpoczęła 3-letnie oddelegowanie do Sekretariatu Generalnego INTERPOLU na stanowisku Zastępcy Dyrektora ds. Zarządzania Bazami Danych w Poddyrektoriacie ds. Zarządzania Danymi Kryminalistycznymi i Policyjnymi. Zakres jej obowiązków obejmuje m.in. koordynowanie prac 80 osobowego zespołu odpowiedzialnego w szczególności za rozpatrywanie międzynarodowych wniosków o współpracę (tj. not, dyfuzji i komunikatów) wysyłanych do Sekretariatu Generalnego, zarządzanie głównymi bazami danych INTERPOLU, w tym kryminalistycznymi bazami danych, opracowywanie aplikacji związanych z usługami baz danych oraz modernizację funkcji baz danych oferowanych 196 państwom członkowskim. Powierzenie tego stanowiska funkcjonariuszce polskiej Policji świadczy zarówno o wysokiej ocenie jej kwalifikacji, jak i stanowi znaczne wzmocnienie potencjału Polski w ramach tej Organizacji.
Policja przystąpiła również do projektu I-FORCE, w ramach którego szereg krajów członkowskich ma dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniami z Ukrainą, Mołdawią oraz Gruzją. W ramach tego projektu INTERPOL zorganizował w Warszawie dwa szkolenia dla funkcjonariuszy z Ukrainy i z Polski. Ponadto, od marca 2024 roku Polska rozpoczęła zasilanie bazy Interpol iARMS (poszukiwana broń) danymi o utraconej broni. Podjęto również decyzję o przystąpieniu polskiej Policji do pilotażu nowego typu noty INTERPOL-u, tzw. „srebrnej noty”, dotyczącej poszukiwanego mienia (ang. „assests recovery”), co jest szczególnie istotne dla skutecznej identyfikacji i odzyskiwania mienia będącego owocem działalności przestępczej i ukrywanego przez sprawców za granicą.
W 2024 roku BMWP KGP koordynowało 6 projektów na rzecz Ukrainy, Mołdawii i Gruzji w ramach programu współpracy rozwojowej MSZ. Tematyka projektów obejmowała szerokie spektrum, takie jak kwestie bezpieczeństwa ruchu drogowego, walka z korupcją, przestępczością narkotykową, rozminowywanie deokupowanych terenów Ukrainy. W ramach programu współpracy rozwojowej MSZ przygotowano także 10 propozycji projektowych na 2025 rok (4 dla Mołdawii i 6 dla Ukrainy). Tematyka propozycji projektowych została zaproponowana w oparciu o analizę potrzeb i bieżącej współpracy z krajami beneficjentów.
W dniach 24-25 września 2024 roku w Hadze odbyła się coroczna Europejska Konwencja Szefów Policji, której organizatorem jest Europol. Komendanta Głównego Policji reprezentował Dyrektor Biura Międzynarodowej Współpracy Policji KGP, insp. Ireneusz Sieńko. Delegacja składała się również z najwyższych rangą przedstawicieli Straży Granicznej oraz Krajowej Administracji Skarbowej. Uczestnicy konferencji podczas sesji plenarnych podjęli dyskusję i poddali szczegółowej analizie tematy będące aktualnie jednymi z największych wyzwań dla służb policyjnych krajów członkowskich UE, tj. w zakresie zwalczania przestępczości narkotykowej, oszustw internetowych oraz zagrożeń hybrydowych.
Grupa ekspertów ds. przyszłości Europolu powstała w wyniku ustaleń nieformalnego spotkania szefów policji UE. Celem grupy jest stworzenie zwięzłego roboczego dokumentu, który będzie zawierał konkretne pomysły szefów policji UE na przyszłość Europolu. Oczekuje się, że oświadczenie szefów policji będzie miało znaczący wpływ na kształtowanie wizji przyszłej roli Europolu i wzmocni głos organów ścigania w dyskusji na temat jego działalności i kluczowych obszarów, na których Europol powinien się skoncentrować, tj. wsparcie operacyjne, zarządzanie informacjami i analiza oraz innowacje (w tym wykorzystanie sztucznej inteligencji).
Aktywne uczestnictwo Polski w pracach grupy eksperckiej ma znaczenie dla kształtowania przyszłości Europolu. Polska będzie gospodarzem nieformalnego spotkania szefów policji UE, podczas którego zostanie zaprezentowane wspólne oświadczenie. Polska zadeklarowała chęć wykorzystania swojej prezydencji w Radzie UE w pierwszej połowie 2025 roku do wprowadzenia oświadczenia w życie.
W dniach 10-11 grudnia 2024 roku w Budapeszcie odbyło się 140. posiedzenie Zarządu Europolu. W ramach prowadzonych obrad, członkowie Zarządu Agencji, począwszy od 1 stycznia 2025 r., powierzyli funkcję Przewodniczącego Zarządu insp. Ireneuszowi Sieńko, Dyrektorowi Biura Międzynarodowej Współpracy Policji KGP. Delegacji przewodniczył nadinsp. Marek Boroń – Komendant Główny Policji.
(KGP)