Projekt FIGAS – Tworzenie Nowej Jakości w Systemie Eliminowania Handlu Ludźmi w Polsce
9 marca 2015r. odbyła się, zorganizowana przez Ośrodek Badań Handlu Ludźmi Uniwersytetu Warszawskiego, konferencja zamykająca i podsumowująca projekt FIGAS – Tworzenie Nowej Jakości w Systemie Eliminowania Handlu Ludźmi w Polsce. Udział w konferencji wziął pełniący obowiązki Naczelnika Wydziału dw. z Handlem Ludźmi Biura Służby Kryminalnej Komendy Głównej Policji nadkom. Michał Grzelec.
Zdjęcie : ze strony www.strazgraniczna.pl
Uczestnikami przedsięwzięcia byli m.in. : w imieniu Pani Minister Spraw Wewnętrznych Teresy Piotrowskiej – Zastępca Dyrektora Departamentu Polityki Migracyjnej MSW Piotr Mierecki, Rektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. dr. Hab. Tadeusz Tomaszewski, gen. dyw. SG Dominik Tracz, przedstawiciele prokuratury krajowej, zagranicznych uczelni wyższych oraz dwóch Krajowych Sprawozdawców ds. Handlu Ludźmi, Pani Eva Biaudet z Finlandii oraz Pani Corinne Dettmeijer-Vermeulen z Holandii.
Projekt był realizowany w latach 2013-2015 przez Ośrodek Badań Handlu Ludźmi Uniwersytetu Warszawskiego (OBHL UW) wspólnie z Komendą Główną Straży Granicznej oraz Centralnym Ośrodkiem Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie, a został sfinansowany ze środków Komisji Europejskiej, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Uniwersytetu Warszawskiego. Celem projektu było zidentyfikowanie luk w systemie przeciwdziałania i zwalczania handlu ludźmi w Polsce. Realizatorem projektu był Zespół przedstawicieli Straży Granicznej oraz Uniwersytetu Warszawskiego pod przewodnictwem profesora Zbigniewa Lasocika, który podczas konferencji przedstawił metodologię prowadzonych badań, w tym szczegóły analiz dokumentów prowadzonych spraw oraz badań terenowych w ośrodkach detencyjnych Straży Granicznej i na przejściach granicznych.
Tematem wiodącym konferencji była instytucja krajowego sprawozdawcy ds. handlu ludźmi w krajach Unii Europejskiej. Doświadczeniami i osiągnięciami podzieliła się pani Corinne Dettmeijer-Vermuelen, Krajowy Sprawozdawca ds. Handlu Ludźmi i Przemocy Seksualnej wobec Dzieci Królestwa Niderlandów. Debatę nt. zasadności powoływania i funkcjonowania takiego stanowiska, a także przegląd realizacji art. 19 Dyrektywy 2011/36/EU w poszczególnych państwach Unii Europejskiej przeprowadziły: Vineta Polatside, reprezentująca Radę Państw Morza Bałtyckiego, Anna Rostocka - IOM, Irena Dawid-Olczyk z La Strady, Amy Weatherbaum i Julia Muraszkiewicz z Vrije Universiteit Brussel, Nicole Zuendorf-Hinte z Niemiec, Lasma Stabina z Łotwy.
Art. 19 Dyrektywy 2011/36/EU pozostawia „furtkę” dla rządów europejskich w zakresie obowiązku powołania Krajowego Sprawozdawcy ds. Handlu Ludźmi, mówiąc o konieczności funkcjonowania mechanizmów równoważnych, w przypadku Polski jest to Zespół ds. Przeciwdziałania i Zapobiegania Handlowi Ludźmi przy MSW, gdzie przewodniczącym jest Sekretarz Stanu MSW Pan Piotr Stachańczyk, a jego zastępcą nadinsp. Miroslaw Schossler I Zastępca Komendanta Głównego Policji.
Spośród krajów Unii Europejskiej tylko dwa powołały instytucję Krajowego Sprawozdawcy ds. Handlu Ludźmi, są nimi Holandia oraz Finlandia. Pozostałe powyższy obowiązek realizują przy pomocy mechanizmów równoważnych podobnych do polskiego rozwiązania. Zdania ekspertów biorących udział w dyskusji również były podzielone na ten temat, zwolennicy tej instytucji, tu należ wymienić przedstawicieli OBHL UW z prof. Zbigniewem Lasocikiem na czele uważają że instytucja ta jest niezbędna. Argumentację jaką przedstawiają to przede wszystkim podniesienie rangi problemu handlu ludźmi, zapewnienie skutecznej współpracy instytucji krajowych i stymulowanie współpracy zagranicznej, podnoszenie efektywności ścigania handlu ludźmi, systemowe zapobieganie wszelkich form pracy przymusowej i niewolnictwa, wzmożone przestrzeganie praw ofiar handlu ludźmi jako ofiar naruszenia praw człowieka. Natomiast sceptycy tego rozwiązania uważają że jest to niepotrzebna instytucja i z powodzeniem wszystkie te cele mogą być realizowane przez funkcjonujące podmioty administracji publicznej, co jest jak wcześniej wspomniałem z powodzeniem realizowane w znakomitej większości krajów Unii Europejskiej.
Szczegóły i analizy przeprowadzonych badań w ramach projektu Figas, zostaną opublikowane przez OBHL UW w terminie późniejszym.
nadkom. Michal Grzelec